مصرف فست فود یا غذاهای فوری طی دو دهه اخیر به سرعت رو به توسعه بوده و در ایران نیز با رشد روزافزونی مواجه شده است به طوری که ارزش بازار داخلی آن حدود ۱۶هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
صنایع غذایی دنیا با تقویت سهم فست فود در سبد خانوارها دچار تحولات مثبتی شده و طی مدت زمان کمی از حالت بنگاه های خانگی به صنایع عظیم و بین المللی تبدیل شدند. در کنار صنایع تولید مواد اولیه فست فود، صنعت تجهیزات طبخ، و فروشگاه و مشاغل مرتبط با طبخ وفروش نیز به سرعت رشد کرد.
بهترین بازار برای محصولات این صنعت نوین غذایی که به صورت روزانه در حال تغییر و تکامل در تجهیزات است کلان شهرها و شهرهای صنعتی است. بر این اسا در کشورهای در حال توسعه می توان برای فست فود مشتریان بیشتری یافت. آمارها نشان می دهد رکورود مصرف فست فود در دنیا به آمریکا تعلق دارد.
در ایران پس از استان هرمزگان استان خوزستان پرمصرفترین استان کشور در مصرف سالانه فست فود میباشد.
بر اساس آمار مجامع بین المللی غذا و سلامت (تا پایان سال ۲۰۱۴) هر آمریکایی به طور میانگین سالانه بیش از ۲۹۰ دلار و هر کانادایی به طور میانگین حدود ۳۰۰ دلار برای فست فود هزینه می کند.
توجه ویژه جمعیت جوان و خانوارهای اغلب شاغل ایرانی هم طی دو دهه گذشته به این نوع تغذیه رو به افزایش گذاشته است. ایران اما از صنایع فست فود به صورت خاص تا ۱۰ سال گذشته برخوردار نبود و تنها در تولید مواد اولیه آن برخی از کارخانجات اقدامات موثری انجام دادند. اما طی دهه گذشته با واردات تجهیزات و احداث آشپزخانه ها و رستوران های مختلف این صنعت در کشور ها هم به صنعتی پولساز تبدیل شد.
بر اساس بررسی های مرکز آمار ایران تا پایان سال ۹۴ حدود ۴۷.۴ درصد افراد ۱۸ ساله و بیشتر شهری اظهار داشتهاند که در سال ۱۳۹۴ در ماه قبل از آمارگیری، فست فود مصرف کردهاند.
این در حالی است از این افراد ۱۸.۷ درصد یکبار و ۲.۶ درصد بیش از پنج بار در ماه فست فود مصرف کرده اند.
از طرفی آمار بانک مرکزی نیز نشان می دهد در ایران، خانواده های یک نفره، سالانه ۵۱۱ هزار تومان برای رستوران رفتن، هزینه می کنند و خانواده های سه نفره، ۷۳۷ هزار تومان هزینه شان می شود.
بر اساس آمار بانک مرکزی کم درآمدترین قشر جامعه سالانه ۳۵ هزار تومان برای رستوران و هتل هزینه می کنند. طبقه متوسط جامعه نیز کمتر از ۵۰۰ هزار تومان در سال صرف هزینه های رستوران و هتل می کنند.
اما رستوران و فست فود بین خانواده های ثرتمند ایرانی هزینه های بالایی را به خود اختصاص داده است. به طوری که به طور متوسط مصرف سالانه فست فود بین ۹۰۰ هزار تومان تا ۳ میلیون تومان برای رستوران رفتن خرج می کنند. اگر هزینه طرفداران رستوران و فست فود ایرانی را با هزینه های این موضوع در امریکا مقایسه کنیم با نهایت تعجب مشاهده می کنیم در ایران به مراتب بیشتر از آمریکا برای غذاهای خارج از خانه هزینه می شود.
طبق آخرین آمار بانک مرکزی، در سال ۹۴ ایرانی ها سالانه بیش از ۱۱ هزار میلیارد تومان برای غذاهای آماده مصرف می کنند. تا پایان سال ۹۰ هر خانوار ایرانی سالانه ۳۸۰ هزار تومان صرف خرید فست فود می کردند. شاخص بهای گروه غذاها و خوراکیهای آماده و آشامیدنیها در سال ۹۱ نسبت به سال ۹۰ معادل ۳۹.۷ درصد افزایش یافت.
با در نظرگرفتن هزینه متوسطی که خانواده های ایرانی برای رستوران وهتل می پردازند و محاسبه میزان تورم و سایر هزینه های مربوط به ورادات مواد اولیه و… می توان نتیجه گرفت که در حال حاضر ایرانی ها سالانه حدود ۱۶.۳ هزار میلیارد تومان برای فست فود هزینه می کنند.
با توجه به جمعیت جوان کشور، آمار دانشجویان و خانواده های شاغل می توان گفت بازار فست فود به سرعت در حال رشد بوده و در کنار این رشد آثار منفی خود را نیز به جا خواهد گذاشت. بررسی های خبرنگار مهر حاکی از ان است طی ۱۰ سال گذشته آمار بیماری های ناشی از چاقی رشد ۶۵ درصدی داشته و میزان نیاز به داروهای مربوط به این موضوع نیز رو به تزاید بوده است.
از آن جا که بعد از برجام کشورهای صنعتی به ایران به عنوان بازاری بکر و پرقدرت نگاه می کنند باید این انتظار را از مسئولان صنعتی و بهداشت و غذای کشور داشت که با سروسامان دادن به بازار ۱۶ هزار میلیارد تومانی فستفود در ایران از ظرفیت های آن برای اشتغال زایی و توسعه صنایع و تجهیزات و همچنین مدیریت سلامت شهروندان ایرانی با در نظر گرفتن ریسک استفاده از مواد اولیه وارداتی بهره ببرند.
مصرف سالانه فست فود در دنیا چقدر است؟
ایالات متحده آمریکا
آمریکا نخستین بازار شکل گیری بزرگترین رستورانهای فست فود همچون کنتاکی، وندی، مک دونالد و … است. از سال ۱۹۷۰ تاکنون مصرف فست فود در آمریکا سه برابر شده است. هر آمریکایی سالانه به طور متوسط حدود ۳۰۰ دلار برای خرید فست فود هزینه می کند.
کانادا
تیم هوستون بزرگترین رستوران زنجیره ای فست فود در کانادا است. هر کانادایی سالانه ۱۹۷ دلار برای خرید فست فود هزینه می کند.
سوئد
بخش زیادی از جمعیت سوئد با رستوران زنجیره ای مک دونالد آشنا هستند. این رستوران آمریکایی ۲۸ درصد بازار فست فود سوئد را دارد. هر سوئدی سالانه حدود ۱۸۰ دلار برای خرید فست فود هزینه می کند.
استرالیا
در سال ۲۰۱۱ مردم استرالیا ۳۷ میلیارد دلار برای خرید فست فود هزینه کرده بودند. هر استرالیایی در سال ۱۵۷ دلار برای خرید فست فود هزینه کرده است.
فنلاند
فنلاندی آن بخش از مصرف کنندگان فست فود هستند که دچار چاقی مفرط شده و تنوع غذاهای سنتی خود را نیز بر اثر گرایش بیش از حد به غذاهای آماده از دست دادند. هر فنلاندی سالانه حدود ۱۳۰ دلار برای خرید فست فود هزینه می کند.
ایرلند
سازمان بهداشت جهانی چندین سال متوالی نسبت به مصرف بالای فست فود در این کشور هشدار داد. هر ایرلندی در سال ۱۲۵ دلار برای فست فود هزینه می کند.
فرانسه
این کشور یکی از کشورهای به نام در صنعت غذا و خصوصا رستوران های خاص با سبک های منحصر به فرد آشپزی است. اما طی دو دهه گذشته مردم فرانسه توجه زیادی به مصرف فست فود نشان داده اند. هر فرانسوی سالانه ۱۲۰ دلار برای خرید فست فود هزینه می کند.
نیوزلند
در سال ۲۰۱۲ مردم نیوزلند بیش از یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار برای خرید فست فود هزینه کردند. پیتاپیت و هابیچوال فیکس دو رستوران زنجیره ای بزرگ فست فود در نیوزلند است که بیشتر غذاهای خود را به شکل آماده سرو می کند. مردم نیوزلند سالانه ۱۰۰ دلار برای خرید فست فود هزینه می کنند.
سوئیس
مک دونالد که بزرگترین فست فودی دنیا است با ۱۵۰ شعبه بزرگترین رستوران زنجیره ای فست فود در سویس است. مردم سوئیس نیز علاوه بر این رستوران برای صرف فست فود از برگر کینگ استفاده می کنند. هر سوئیسی سالانه ۱۱۰ دلار برای فست فود هزینه می کند.
نروژ
مردم نروژ توجه ویژه ای به میزان کالری غذاها دارند اما این موضوع باعث مشده تا از فست فود دست بکشند بلکه بین انواع برندها از مک دونالد که کالری کمتری در بین فست فودها دارد استفاده می کنند. هر نروژی سالانه ۱۰۰ دلار برای فست فود هزینه می کند.